Eleusa (lub Eleousa) (gr.: Ἐλεούσα – Umilenie, czułość) – ikona przedstawiająca Matkę Boską pochylającą głowę, aby przytulić swój policzek do policzka Syna, który obejmuje ją jedną ręką (często niewidoczną) za szyję, a drugą trzyma w ręce Matki.
Przykładem klasycznej, wzorcowej Eleusy jest ikona Matki Bożej Włodzimierskiej